نهێنییەكانی پشت 3 ساڵ رفاندنی مەولود ئافەند

هاوار بازیان

بو بە 3ساڵ كە رۆژنامەنووس مەولود ئافەند لەهەرێمی كوردستان بێ سەروشوێنە. خەریكە سەرجەم گومانەكان لەیەك راستیدا كۆدەبنەوە كە ئەویش هەمان رفاندنی ئافەندو رادەستكردنی بەپیاوانی كۆماری ئیسلامی لەهەرێمی كوردستانە كە هەر لەرۆژانی یەكەمی روداوەكانەوە "لەژێر ئەشكەنجەی هێزە ئەمنییەكانی ئێرانیدا گیانی لەدەست دا"بێ. روداوەكان بەجۆرێك خێرا بوون كە رفێنەرانی ئەو رۆژنامەنوسە تەنانەت مەبەستی سەرەكیی خۆیان لەو رفاندنە نەپێكا كە هەمان بەكارهێنانی ئافەندو بەتاڵكردنی زانیاریییەكانی بوو! كۆمەڵێك نهێنی هەن كە لێرەدا بەرون‌و كورتی باس دەكرێن تا هەندێكی راستی دیكەمان بۆ ئاشكرا بن

1. زیاتر لە 10 مانگ پێش روداوی دیارنەمانی ئافەند، كۆماری ئیسلامی لە رێگەی یەكێتیی نیشتمانی كوردستانەوە دەزگای ئیسرائیل-كوردی ئاگادار كردەوە كە ئەگەر ئەو ناوەندە واز لە بڵاوكردنەوەی گۆڤار و چالاكییەكانی تریان بێنن، "باشترین خەڵاتی مادی و مەعنەویان پێشكێش دەكرێ كە پێشتر بۆ كەس نەكرابی". بەواتایەكی تر بەرامبەر ئەو خەڵاتە، ئەو پەیامەش بە بەڕێوەبەرانی دەزگاكە گەیشت كە ئەگەر واز نەهێنن، "خراپترین سزایان دەدرێ". وەك بینیمان 12 ژمارە واتە یەكساڵ بەسەر ئەو هەڕەشەیەی ئێراندا تێپەڕی و گۆڤاری ئیسرائیل-كورد یەكسەر كۆماری ئیسلامی دڵنیا كردەوە كە واز ناهێنێ. ئەو ركابەری و كێشەیە بەردەوام بوو و تا رادەیەكی باش پارتی دیموكرات حەزی بە بوونی "سەر ئێشەیەك بۆ كۆماری ئیسلامی" دەكرد. ئەگەر تێبینیمان كردبێ ئەو گۆڤارە هەرچەندە لە هەولێر دەردەچوو، بەڵام پرسەكەی كەوتبووە نێوان یەكێتی و كۆماری ئیسلامی، هەروەك چۆن لایەنی ئێرانی لە رێگەی  نازم دەباغ نوێنەری هەرێم لەتاران بەڕەسمی داوایان لە د. بەرهەم ساڵح سەرۆكوەزیرانی ئەوكاتی هەرێم كرد ئەو گۆڤارە رابگرن كە هەریەك لەدەباغ و ساڵح سەر بەبەدەسەڵاتی یەكێتین، ئەوە جگە لەهەوڵە ژێربەژێرەكانی تری یەكێتی.

2. جیاوازی مەولوود ئافەند لەگەڵ سەرجەم رۆژنامەنووسانی دیكەی نەیاری كۆماری ئیسلامی لەباشور تەنیا یەك شت بوو! مەولوود زانیاری باشی لەلا بوو ئێران پێیوابوو ئافەندو بەڕێوەبەرانی ئیسرائیل-كورد "زانیاری وردیان لەبارەی بوون‌و چالاكییەكانی ئیسرائیل لەكوردستان و تەنانەت پەیوەندیی ئەو وڵاتەی نەیاری ئێران لەگەڵ حیزب‌و كوردانی رۆژهەڵاتیدا هەیە". ئەو بۆچوونەی كۆماری ئیسلامی هاندەرێكی باش بوو تا دوو شت بكەن: یان مەولوودو گۆڤارەكە بخەنە ژێر ركێفی خۆیان و نەك هەر كۆنترۆڵی بكەن، بەڵكوو ئەوجار ئەوانیش بەخواستی خۆیان یاریی پێبكەن. دووەم ئەوەی ئەگەر گۆڤارەكە خۆی بەدەستەوە نەداو حكوومەتیش هیچی نەكرد یان بۆی نەكرا، ئەوە كۆماری ئیسلامی بەدەست و پێوەندەكانی خۆی راستەوخۆ دەزگاو گۆڤارەكە نابوود بكا!  وەك دیار بوو پیلانی دووەم سەری گرت.

3. بەپێی زانیاری زۆر وردو باوەرپێكراو، كۆماری ئیسلامی لەرفاندنی مەولوود ئافەنددا دوو مەبەستی سەرەكی هەبوو كە یەكەمیانی زۆر باش پێكا، ئەویش ریشەكێشكردنی دەزگای ئیسرائیل-كورد بەگۆڤارو هەموو شتێكەوە بوو. لایەنی ئێرانی بەنیاز بوو تێچوویەكی زۆر هەم لەزەمەن‌و هەمیش لەرووی مادی بۆ ئەو مەبەستەی تەرخان بكا، بەڵام وەك دەركەوتووە بەهۆی چەند كەسێك و نزیك كردنەوەیان لە دەزگای ئیسرائیل-كوردەوە زۆر بە ئاسانی هەم دەزگاكە نابود كرا و هەم بەڕێوەبەرانی دەزگاكە پەرتەوازە بوون و لەنێوانیاندا بە پیلانێكی زۆر سادە مەولوود ئافەندیش بێ سەروشوێن كرا. لە هەمووی‌ سەیرتر پێكهاتەی "دۆستانی نێزیكی مەولوود" بوون كە دواتر دەركەوت بەشێكی زۆریان هەر كوردی رۆژهەڵاتی بوون و بەشەكەی دیكەش سەر بە دەزگا هەواڵگرییەكانی كوردی و ناكوردی بوون كە ماوەیەكی زۆر بوو بەمەبەست دەوری مەولوود و دەزگایان گرتبوو.

4. وەك باس كرا ئامانجی یەكەم لە نابودكردنی گۆڤار و دەزگای ئیسرائیل-كورد خێرا و بێدەنگ سەری گرت، بەڵام مەبەستی دووەمی كۆماری ئیسلامی سەری نەگرت كە بۆ ئەو وڵاتە زۆر گرنگ بوو. پاش رووداوەكانی كوژرانی زانایانی ئەتۆمی لە ئێران و تۆمەتباركردنی ئیسرائیل بەو كارە، ئێران تینووی ئەوە بوو هێزی تۆڵەی خۆی بەناوچەكە و توانای ئەمنیی خۆی بە دۆست‌و دوژمنانی لەدەرەوەو ناوەخۆی وڵاتیش پیشانبدا. ئەویش بە بەستنەوەی گۆڤاری ئیسرائیل-كورد بەو رووداوانەو گرتن‌و هێنانی كەسێكی وەك مەولوود ئافەند كە بەرپرسێكی باڵا لە دەزگایەك بەناوی ئیسرائیل-كورد بوو. پیلانەكەی ئێران كە بەداخەوە هێزە ئەمنییەكانی یەكێتی تێیدا بەشدار كران ئەوە بوو پاش هێنانی مەولوود ئافەند بتوانن سەرجەم زانیارییەكانی پەیوەست بەئیسرائیل لەكوردستان‌و چالاكییەكانی لێوەربگرن و دواتریش وەك كەرەستەیەكی خاوی سیاسی بەدانپێدانانی زۆرەملێ كە رۆژانە لەئێران لەگەڵ گیراوان دەكرێ، لایەنی ئێرانی ئافەند ناچار بكا بەپێی ویستی وەزارەتی ئیتلاعات قسە بكاو فەزایەكی باشی میدیایی پێ داگیر بكەن، بەڵام ئەو بەشە لە پیلانەكە سەری نەگرت و مەولوود بەر لەبەتاڵبوونەوەی زانیارییەكانی لەدەست چوو!

5. مەولوود زیندووە یان نا؟ وەڵامی ئەو پرسیارە بە گێرانەوەی سەرچاوەیەكی باڵا و ئەمنی لە ئاژانسی پاراستنی كوردستان دەسپێرم كە دواجار بە كەمپینی بەهاناچوونی مەولوود ئافەندی راگەیاند: مەولوود بۆ چەند سەعاتێك ( 5-6 سەعات پاش رفاندنەكەی) لەماڵی بەپرسێكی باڵای یەكێتیی نیشتمانی راگیراوە تا ئەوەی خێرا رەوانەی زیندانێكی تایبەتی هێزەكانی زانیاری لەسلێمانی كراوە. رۆژی دواتر هێزێكی ئەمنی ئێران تایبەت بەلێكۆڵینەوە گەیشتوونەتە لای مەولوودو بەر لەوەی دەست بەلێكۆڵینەوەی بكرێ، زۆر بەنەرمی لەگەڵیدا هەڵسوكەوتیان كردووە، بەشێوەیەك كە بەڵێنی زۆر گەورەشی پێدراوە ئەگەر هاوكار بێ، بەڵام پاش ئەوەی مەولوود بەخواستی ئەوان رەفتاری نەكردووەو قسەی رەقی كردوون، زیاتر لە 2 رۆژ بەدڕندانەترین شێوە ئەشكەنجە دراوەو هەر لەرۆژەكانی سەرەتای رووداوەكەدا"مەولوود ئافەند لای هێزەكانی یەكێتیی نیشتمانی لەسلێمانی لەژێر شكەنجەدا گیانی لەدەست داوە". ئەو گومانە راستە تا ئەو رۆژەی دەسەڵاتێك یان لایەنێكی دادوەری‌و ئەمنی بەبەڵگە رەتی دەكاتەوە یان شتێكی پێچەوانەی ئەوە بۆ هەمووان دەسەلمێنێ و سەفەری بێ گەڕانەوەی ئەو رۆژنامەنووسە نەیارەی ئێران بۆ سلێمانی بۆ رای گشتی روون بكاتەوە.

بنەماڵەی مەولوود ئافەند و بەتایبەت دایكی ئافەند لە پەیوەندییەكی تەلەفۆنیدا لەگەڵ كەمپەینی مەولووددا دەستی هاوكاری بۆ هەموو كوردێك درێژ دەكەن كە هەواڵی كوژران یان زیندوومانی كوڕەكەیان بۆ یەكلا بكەنەوە كە 3 ساڵە بێ سەروشوێنە، بەڵام كێ خۆی بەرپرس دەزانێ؟

6. دەرنەكەوتنی مەولوود پاش 3 ساڵ لە بێ سەروشوێنكرانی، گومانی ناخۆشمان بۆ پشتراست دەكاتەوە. كۆماری ئیسلامی لە ماوەی رابردوودا پێویستییەكی زۆری بە وەرگرتنی دانپێدانان لە كەسێكی وەك مەولوود ئافەند لەدەزگای ئیسرائیل-كورد هەبوو تا چەند شەڕێكی پێ بكا. ئێران بەنیاز بوو مەولوود لەدانپێدانانێكی تەلەڤزیۆنیدا بڵێ: پارتی دیموكراتی كوردستان پشتگیریی ئێمەی دەكرد تا بەدرووستكردنی پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیل بتوانین سەرئێشەیەك بۆ ئێران درووست بكەین و تەحەددایەك بین لەكوردستان، جگە لەوەی پردی پەیوەندیش بووین لەنێوان هەر حیزب و كەسێكی رۆژهەڵاتی و ئێرانی كە حەزی بەكار و چالاكی لەگەڵ ئیسرائیلدا دەكرد!

ئێران بەدوای ئەو قسانەوە بوو  تا هەموومان بە دەمی مەولوود ئافەندەوە بیبیسین، كە لە راستیدا هیچیان وا نەبوون و ئەساسیان نییە و نەبووە.

7. هەر لە یەكەم رۆژانی ئەو روداوە وەك بەڕێوەبەرانی كەمپینی بەهاناچوونی مەولوودەوە پەیوەندیمان بەدەزگا ئەمنییەكان لەوانە راستەوخۆ سەرۆكی دەزگای زانیاری-یەكێتی‌و بەرپرسانی باڵای ئاژانسی پاراستنەوە كرد، بەڵام بەكورتی لەو هەمووە هێنان‌و بردنەدا لەهەركامیان تەنیا یەك وەڵاممان وەرگرتەوە

لەدەزگای زانیاری و هێزە ئەمنییەكانی یەكێتی بەگشتی تێگەیشتین كە ئەوان هەرجۆر باسی ئەو روداوە بكەن دەبێ دژی خۆیان قسە بكەن، بۆیە بەبێدەنگبون‌و حاشاكردن‌و قسەنەكردن لەسەر ئەو بابەتە زۆر بەسووك‌و ئاسانی خۆیان لێ دەبوارد. چونكە مەولوود لە شاری سلێمانی‌و بەرۆژی رووناك بەبەرچاوی دەیان كامێرای چاودێری‌ شاردا رفێنراو، كەچی هێزە ئەمنییەكانی ئەو شارە دەڵێن "ئاگامان لە هیچ نەبووە و نییە و هیچ رووی نەداوە

لەبارەی ئاژانسی پاراستن- پارتی، سەرەتا بەڵێنێكی زۆری هاوكاری بە كەمپینەكە درا، بەڵام دواتر لەسەرخۆ كۆتایی بەهەموو شتێك هات‌و تێگەیشتین كە پاراستنی پارتی زیاتر خۆی بەرپرس دەزانێ لەدەزگای زانیاری‌و یەكێتیی هاوپەیمانی! ئەگینا دڵنیا بووین‌و ئێستەش دڵنیاین ئاژانسی پاراستن زۆر لەوانە وریاترەو ئاگاداری سەرلەبەری رووداوەكە بووە بەبەڵگەوە. ئەو خۆی دزینەوەی پارتی‌و پاراستن هاوكات بوو لەگەڵ ئەوەی كەمپینی مەولوود ئافەند لە نامەیەكدا كە ئیمزای 208 كەسایەتی‌و رۆژنامەنووسی لەسەر بوو داوای لەمەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد لەروداوەكەوە بكۆڵێتەوەو بێدەنگ نەبی، بەڵام وەڵامی ئەو داوایە تا ئێستەش هەر بێدەنگییە  

بەكورتی

ئەو رۆژەی مەولوود ئافەند دەستی رفاندنی بۆ درێژ كراو بێ سەروشوێن كرا (2012.6.8)، ئیقامەی سیاسیی ئاسایشی گشتیی حكومەتی هەرێمی كوردستانی لەگیرفانیدا بوو، بۆیە نەك پاش 3 ساڵ، بگرە پاش دەیان ساڵی دیكەش هەر ئەو حكومەتە بەپارتی‌و یەكێتییەوە دەبێ وەڵامی بزربونی ئەو نەیارەی كۆماری ئیسلامی لەسەر خاكی خۆیان بدەنەوەو كەیسی مەولوود ئافەند هەروا بەكراوەیی دەمێنێتەوەو فەرامۆش ناكرێ.

...زەنگی هۆشداری بۆ ڕۆژاوای کوردستان

 

ڕێکخراوی چاوەدێری مافی مرۆڤ، human rights watch,

خۆبەڕێوەبەری ڕۆژاوای کوردستان لەهەندێک خاڵدا مەحکوم بەپێشێلکاری مافەکانی مرۆڤ

کردوە.بەتایبەت شێوازی دەسگیرکردنی هەندێک لەدژبەرانی سیاسی و شێوازی هەڵسوکەوت لەگەڵیان و چۆنێتی دادگایی کردنیان دەداتە بەر ڕەخنەو دەباتە ژێر

...پرسیار
.بێگومان، مافەکانی مرۆڤ شتێکی زۆر زۆر سەرەکییەو پێوەندی ڕاستەخۆی بەئازادی و دێموکراسییەوە هەیە

بەبێ لەبەرچاوگرتنی مافەکانی مرۆڤ، ئازادی و دێموکراسی و ڕزگاری بوونی نیە.ناکرێ بە بێوەخت خەڵک لەناو ماڵ و منداڵیدا بێنیتەدەرو بیهێنتە.سەرسنورو بەزۆر و لەهەلومەرجێکی نالەباردا لەدیوی باشووری کوردستانی بکەیتەوە.جا بەهەر تۆمەتێک کەبێت، گرنگ نیە

مافی مرۆڤ یانی مافی مرۆڤ.بەپێی کامە فەرمان و بەواژۆی کامە دادوەر ئەوکەسانە دەسگیرکراون؟بەپێی کامە بڕگە لەکامە یاسا ئەوانتان دەرکردووە؟ئەویش لەوحاڵەتەداو بەوشێوازەی کە باسی لێوەدەکرێت؟ئەوە ئەوشتە نیە کە گەلی کورد چاوەڕوانی بکات و بۆی قەبووڵ بکرێت.هەرجۆرە گرتن و دەسگیرکردنێک دەبێ بەئیزنی بەرپەرسی دەزگای دادوەری و بەپێی بەڵگەو یاسا ئەنجامبدرێت.لەناو هەرنیزامێکی پێشکەوتودا، "تاوان" دەبێ یاسایی بێت.واتە بەیاسا پێناسەی بۆکرابێت و وەک "تاوان" ناسرابێت.هەروەها "سزادان" دەبێ یاسایی بێت.واتە دەبێ یاسا دیاری بکات کەفڵانە "تاوان"، فڵانە "سزا"ی هەیە.منیش دەزانم کە ئەوکەسانەی وەها ڕەفتارێکیان لەگەڵ کراوە کێن و لەکوێوە هاتوون و مەرام ونیازیان چیە.منیش دەزانم کە ئەوانە ڕێز لەئیرادەی گەل ناگرن.حەزدەکەن بەبێ سەرنجدان بەیاساکانی سەرسنور و بەمەیلی خۆیان بێن و بچن.منیش دەزانم کە ئەوانە ڕێز لەیاسای تایبەت بەکاروباری حیزبەسیاسیەکان ناگرن و ناخوازن کە بۆحیزبەکەیان و کاروباری سیاسی خۆیان داوای مۆڵەت بکەن.منیش و هەموجیهان دەزانێ کە ئەوکەسانە زۆربەیان کەسانی گرێدراوی میت و داعش و پارتی و بنەماڵەی بارزانین.بەڵام ئەوە نابێتە پاساو بۆ ئەوەیکە "وەک مرۆڤ" ڕەفتاریان لەگەڵ نەکرێت و ڕێز لەمافە بنچینەیی و بنەماکا مرۆڤایەتیەکانیان نەگیرێت..هەڤاڵ گیان، دامودەزگاو میدیای دونیایەک و سیستمێکی جیهانی چاوی بڕیوەتە سەر ئەو ئەزموونە نوێیەی کوردستان و ڕۆژهەڵاتی ناوین.هەمو چاوەڕوانن کە قاچتان خواردابنێن و هەراو هاواری لەسەر سازبکەن.دیارە وەک "ڕێدور خەلیل" دەڵێ ئێمە چاوەڕوانی ئەوە نین کە ئەوجۆرە ڕێکخراوانە پەسنی ئێمەبدەن".ئەرکی ئەو ڕێکخراوانە چاوەدێری و پێشکەشکردنی ڕاپۆڕتە.هەربۆیەش دەبێ ئەو ڕاپۆڕتەی HRW ببێتە زەنگی هۆشیاری و دەسکردنبەپلانێکیتۆکمە بۆچاکسازی و چاوەدێری زیاتر لەسەر ئەوبەشە لەدامودەزگاکان کەڕاستەوخۆ پێوەندییان بە مژاری مافەکانی مرۆڤەوە هەیە

کمال پشتیبان

برای دیدن تجمع اعتراضی و راهپیمای بر ضد جمهوری اسلامی ایران در این لینک

http://www.youtube.com/watch?v=juwroPrrR14&feature=youtu.be

دوستان هر تجمع اعتراض امیز که در خارج از ایران بر پا میشود

،با هدف رسوا کردن سیا ستهای غلط ضد بشری جمهوری اسلامی ایران می با شد

در ما ههای گذشته حجم برخورد با فعا لین هویت طلب و ازادی خواه و‌غیره ...به طرز نگران کننده ای افزایش

.یا فته است
و تا کنون جامعه ایرانی با این همه سرکوب و فشار در دا خل و چه خارج ساکت نما نده،و در برابر این جلا دان
جمهوری اسلامی مق ومت و برای از بین برد ن این نظام توتا لیتر،و رسوایی عملکردهای غیر انسانی این حکومت
مبا رزه خواهند کرد.بر ما دینداران و مسیحیانی که در خارج از کشور هستیم،یک امر انسانیست که با تمام توانی
که داریم با ید در برابر این قا نونهای نظام که بر اساس قا نون شیعه گری و دین ستیزی میبا شد،ایستادگی کنیم
و نگذاریم بیشتر از این ایرانیان و هموطنا نمون در زیر سایه تبعیض دینی مورد ازار و اشکنجه قرار بگیرند
ازدی دین و مذهب اقلیتهای دیگر در ایران در معرض خطر و تهدید است،و سالهاست ایران در تلا ش برای از
بین بردن ادیان دیگر ایرانیان صرفآ به دلیل هویت انها ،یا نحوه نیایش انها ویا اینکه به چه "کسی عشق می ورزند،
مورد ازار و اذیت قرار گرفته اند،و دیده ایم در این سالها که بسیاری از هموطنانمون به خاطرایمانشا ن بدون هیچ
دادگاهی و بازپرسی به حکمهای سنگین و نا عا دلانه محکوم شده اند.وبه چوبه دار اویخیته شده اند
این فقط ما مسیحیان نیستیم که باظلم و ستم رو به رو هستیم،بلکه سایر اقلیتهای،مذهبی وادیان دیگر ایران هم
به نحوی گرفتار این نظام سلطه بر ایران هستند،سنی ها بهایی ها زرتشتیها و دراویش هم گرفتار این
تبعیض مذهبی هستند.
همه ما از این بی قا نونی و تبعیض مذهبی که در ایران صورت میگیرد اگاه هستیم،و با ید ما ایرانیانی که 

د رخارج ازایران زندگی میکنیم دست به دست هم داده و در برابر این حکومت سرکوبگروضد بشری ساکت

نمانده،و صدای با شیم برای دوستان و همکیشانمان که در زندانهای حکومت جمهوری اسلامی هستند

سرنگون باد رژیم دیکتاتوری زنده باد ازادی

مسیحیه کان و کیشه کا نیان

له ما وه ی م ئه م چه ند سا ڵه دا من له گه ڵ کۆ مه ڵیک که س ئا شنا بووم که هه ر یکه و به جۆ ریک با سیان

.له کێشه و گرفته کانیان ده کرد

.به تا یبه ت مسیحیه کان که له ئیران ده ژین  با سیان له کێشه کانی رۆژانه یان ده کرد له گه ڵ ده سه ڵا تی حا کم له ئیران دا 

،بۆیه زۆربه یان نا چار ده بن که ئیران جیی بێلن و ڕیگه ی ها ندران بگرنه به ر

ئه مه ش له کا تیک دا یه که تۆ ش زۆر گیر و گرفت ده بنه وه وه کوو گێشتن به وه ڵا تا نی ئوروپا ،ها و کا تیش له گه ڵ ئه و کا تیک که به
هه موو ئه و دۆخه دا تیی ده په رن داوای ما فی پنا به ری ده که ن و کێشه کا نیان لای کا ربه ده ستان یا ئیداره ی

.کٶچی پنا به ران با س ده که ن توش گرفت ده بنه وه ودا وا کاریه کا نیان به هند وه رناگیریت
ڕاستیکی وا هه یه له ئیران دا که به هۆ ی ده سه ڵا تیکی حا کم له ئیران و به تا یبه ت مه زهه بی شیعه گه ری

   .ڕیگه به ئه قلیته مه زهه بیه کا نی تر نا دریت، به ئا زادی له ئیران دا په ره به دین و ڕا ز و نیاز و دووعا کا نیان بده ن

بۆته ئه گه رێش شتیکی وا ڕوو بدات ئه وه به توند ترین شیوه توشی سزا ده بنه وه بگره

زۆربه شیان مه حکووم ده بن به حووکمی سێداره و

.اعدام ده کرین

ئه مه ش هۆکاری فه رق وجیاوازی له ناو مه زهه بی شیعه دا ده گه ینیت ،که ده یهه ویت زا ڵ بێت

و به زه برزه نگ و تووند و تێژی ئا یدولۆژیای چه په ڵی خۆی بسه پینی به سه ر که مه ئا ینه کا نی تر له ئیراندا

ئه مه ته نیا مه سێحیه کان نین به ڵکوو زۆربه ی که مه ئا ینه کانی ترێش له ئیران

هه ر به هه مان شیوه گرفتارنوڕۆژانه ڕوو به ڕوو ده بنه وه

 .له گه ڵ توند و تیژی کا ر به ده ستانی حکوومه ت

،هه ر چه ند هه موومان ئا گا مان له بێ ڕیزی سیستمی ده سه ڵات داری کۆما ری ئیسلا می ئیراندا

هه یه به ڵا م دبێ هه موو یه ک سه دت بین 

 وبۆرسواکردنی سیاسه ته کا نی کۆما ری ئیسلامی  تیی بکۆشین و زیاتر پیی دا گر بین له سه ر

نه مان و له نا وبردنی ئه م ده سه ڵاته کۆنه پرسته

.شه رمه زار کردنی سیاستی له سێداره دانی چالاکانی سیاسی له لا یه ن ڕژیمی ئیران

له‌ به‌رده‌وامى ناڕه‌زایه‌تى کوردان له‌ ده‌روه‌ى وه‌ڵات دژ به‌ ‌له‌ سێداره‌دانى چالاکانى سیاسى کورد حه‌بیبوڵا گوڵپه‌ریپور

ڕه‌زا مامه‌دی، شێرکۆ مه‌عارفی و هەر وەها گیراوانى سیاسی به‌لووچ و عەرەب و هاوکات بۆ کۆتایى هێنان به‌

سیاسه‌تى له‌ سێداره‌دان که‌ له‌لایه‌ن رژێمى ئێرانه‌وه‌ په‌یره‌و ده‌کرێ، به‌ده‌سپێشخه‌رى کۆمه‌ڵه‌ى مافى مرۆڤى کوردستان

و ناوه‌ندى وه‌قفى فه‌رزاد که‌مانگه‌ر، رۆژی یەکشەممە ١٧ی نۆڤەمبەر، بە سه‌دان که‌س له‌ کورد ، عه‌ره‌ب و به‌لوچ له‌

.ستۆکهۆڵمی پایتەختی سوێد کۆبونه‌وه‌ و رژێمى ئێرانیان شه‌رمه‌زا کرد

بەشداربووان به‌ هه‌ڵگرتنى وێنه‌ى له‌سێداره‌دراوان و ئاڵاى پارته‌کان و ڕێکخراوه‌کان، هه‌روه‌ها به‌ دروشمی کوردى و سویدی

. سیاسه‌ته‌کانى ڕژیمى ئێرانیان له به رانبه ر گیراوانی سیاسی و مه ده نی به توندی شه رمه زار کرد

دواى رێپێوانێک، بەشداربووان له‌ مه‌یدانێکى سه‌ره‌کى شارى ستۆکهۆڵم گردبوونه‌وه‌یه‌کیان ئه‌نجامدا

ڕێکخراوه‌کانی مه‌ده‌نى و لایه‌نه‌سیاسیه‌کانی به‌شداربوو لە چالاکیەکە به‌ خوێندنه‌وه‌ی لێدوان و په‌یامه‌کانیان پشتیوانى

خۆیان بۆ گیراوانى سیاسى و تێکۆشانى ئازادى خوازانه‌ى گه‌لانى بن ده‌ستى ئێران ده‌ربڕی و

.سیاسەتە چەپەڵەکانی ئێعدام و ئەشکەنجەی کۆماری ئیسلامی ئێران لە بەرامبەر گەلانی بندەستی ئێرانیان شەرمەزار کرد

هه‌روه‌ها له‌لێدوانه‌کان ئاماژه‌ به‌وه‌ کرا، سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى سه‌رۆک کۆمارى نوێی ئێران حه‌سه‌ن ڕۆحانی

له‌هه‌وڵى ئه‌وه‌دایه‌ له‌ ئاستى نێونه‌ته‌وه‌یى سیاسه‌تێکى نه‌رم بگرێته‌ پێش، به‌ڵام له‌ ناوخۆى ئێران

. هیچ گۆڕانکارییه‌کى به‌سه‌ر سیاسه‌ته‌ دژه‌ مرۆڤه‌کانى نه‌هێناوه‌ و به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ گوشارى سه‌ر ئازادیخوازان زیاتربووه

له وه ڵا تیک دا که ڕیبه ری شۆڕشه که ی فتوای ئه وه ی دا بێت،ئا ساییه ئه گه رله گه ڵ منداڵیکی ساوا ژیان پیک بێنیت و ته نا نه ت سیکسی له گه ڵ

...بکه یت  خمینی له تعریل ولبسیره دا ده ڵی

کچیک که ٩ ساڵی ته واو نه کردبێت ،جا یز نییه سه ر جیی یی له گه ڵ بکه یت.به ڵا م بۆ خۆ ئرزا بوون ئا ساییه که له با وه شی که یت و ڕان به

. ڕانیه وه بخشینیت

له وه ڵا تی ئیمه دا ئه م دیارده یه بۆته نه ریتیکی یا سا یی و کا ری پیی ده کریت.تێکه ڵ بوونی مه زهه ب له گه ڵ یاسا و قا نوونی وه ڵا تیک د ا که

. دامه زرینه ره که ی نخۆشیکی ڕه وانی بێت .چه چا وه ڕوان ده کریت له دریژه ده رانی ڕیبازه که شی

.ئا سه واری ئه م جۆ ره تا ریف کردنه له ژن له نیو ئا یینی شیعه دا بی حوورمه تی کردنه به هه موو ما فه کا نی ژن و مندا ڵ له نیو کۆمه ڵگه دا

تا کوو ئیستا ش که س هه نگاوی جێدی بۆ هه ڵنه هیناوه ته وه ،بۆیه ڕۆژ به رۆژ مه سه له ی بی به ند و با ری وه کوو خۆ فرۆشی ئافرتانی ئیرانی به 

.وه ڵاتانی عه ره بی،  سیغه کردن و فه حشا له نا وخۆی ئیران دا کۆمه ڵگا ی ویرانتر کردووه

هه میشه گه ڕا وین له ڕیگه چآ ره یک که کۆتایی به م زووڵم و زۆری و بێ حوورمه تییه به کرامه تی ئنسانی بینین.به ڵام خۆ شما ن بووین به تا کیک

.که ببیته هۆی دریژه ده ری ئه م نه ریته و ڕا گرتنی داڕریژه رانی ئه م نه ریته نا مروڤا یتییه له گۆ مه ڵگا کمان دا

وه کوو تا ک مه بستم هه رئه وخه ڵکانه یه که ئه وله ویه ت ده ده ن به ده سه ڵاتیک که هه ر چه ند سا ڵ جاریک بۆ هه ڵفریواندنی خه ڵک کۆ مه

...ڵیک قه ول و به ڵینی ده ده ن و عومری ده سه ڵاتی خۆیان دریژتر ده که نه وه

...به هیوای ڕۆژیک به خه به ر بینه وه و کۆتای به و ده سه ڵاته چه په ڵه ی حاکما نی بی ویژدان و نه خۆ شی جنسی  ئیران بینین

.  وه رگێراوه kdp media ,له  

لە ڕێوڕەسمێکی پڕ شکۆ دا لە وڵاتی نۆروێژ، ڕێز لە خەبات و تێکۆشانی

مامۆستا عەبدوڵا حەسەنزادە گیرا

   

 بە دەست پێشخەری کۆمەڵێک لە هاوڕێیانی دێرینی و بە بەشداری نوێنەری چەندین حیزب و ڕێکخراوی سیاسی، دەیان کەسایەتی سەربەخۆ و سەدان کەس لە تێکۆشەرانی دێرینی دیموکرات کە چەندین وڵاتی ئوروپاییەوە ڕوویان لە وڵاتی نۆروێژ کردبوو و بنەماڵە و کەسە نزیکەکانی، ڕۆژی شەممە ڕیکەوتی ١٩/١٠/٢٠١٣ی زایینی، ڕێورەوسمێکی پڕ شکۆ بۆ ڕێزگرتن لە خەبات و تێکۆشانی دەیان ساڵەی سیاسەتمەدار و کەسایەتی گەورەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و حیزبی دیموکراتی کوردستان مامۆستا عەبدوڵلا حەسەن زادە، لە شاری فریدریکستاد،ی وڵاتی نۆروێژ بەڕیوە چوو. سەرەتای ڕێوڕەسمەکە بە یەک خولەک بێدەنگی بۆ ڕێزگرتن لە شەهیدانی بزووتنەوەی ڕزگاری خوزانەی گەلەکەمان دەستی پێکرد. پاشان لە لایەن بەڕێوەبەرانی بەرنامەکە کاک یاسین حاجیزادە و خاتوو ڕۆئیا مەعروفی،یە بەخێرهاتنی میوانان کرا. ئینجا هاوڕێ حەسەن خەمبار پەیامی کومیتەی ئامادەکاری ڕێوڕەسمی ڕیزگرتن لە مامۆستا حەسەن زادەی خوێندەوە. دوابەدوای ئەو، بەڕێز کاک ئەسعەد خزری پەیامی کومیتەی نۆروێژ،ی حیزبی

.مه لا له نموونه ی کچیکی ئا زای پا کستانی

مه لا له یوسف زی یا*گوڵ مه کی* له دایک بووی ١٢ ژوئیه ی ١٩٩٧کچیکی لاو که بۆ پا راستنی ما فی خوێندن و 

.په روه رده،له لا یه ن تا ڵیبا نه وه که وته به ر هێرشی گوله و برێندار بوو

وه ک هه موو ڕۆژه کا نی تر مه لاله له گه ڵ ها وپۆله کا نی به سوا ری پاس له ڕیگه دا بوون بۆ ما ڵه وه

،له نا کاو پاسه که ترمزیک ده گریت

، چه ند چه کدار دینه نا وپاسه که وبه گوله هێرش ده که نه سه ر قوتابیه کان,دانیکیان که غه ڵتانی خوین ببوو مه لا له بوو

.زوو ڕه وانه ی نخۆشخانه ده کرین

به هۆی سه ختی برینه که یه وه مه لا له ده گوازریته وه بۆ نخۆشجانه ی برمنگهام له بریتانیا,چا ره سه ری ده که ن و خۆ شبختا نه ژیانی

.پیی ده بخشنه وه

 .ئه وێش به داوا ی چا ک بوونی ده ستی دایه وه چا لا کی هه مان چا لا کی که پێشتر کا ری له سه ر ده کرد

،مه لا له هه ڵسوڕا وی ما فی مرۆڤ و ما فه کا نی مندا ڵا نه و ئه ندامی کمپێنی خوێندنی کچا نی پا کستا نه

    .مه لا له زۆر بوێرا نه به دژ ما لا کان وئێسلا میه توند ڕه و ئفراتیه کانی پا کستان وه ستاوه ته وه

  ،به رده وا م خه ریکی چا لا کیه له سه ر پرۆ سه ی په روه رده وخوێندن بۆ کچا ن

.بۆ کچا نێک که نا توانن بچنه قۆتا بخا نه له ترسی ئێسلا میه توند ره وه کان

.چوونکه له لا یه ن تا ڵیبا نه وه یا ده دزران یان  ئه سیدیان به سه ر و چا ودا ده کرا

مه لا له زۆر بوێرانه به دژی ئه م ئه قڵیته دوا که وتوا نه وه ستا و له چه ند شوینیکڕه خنه ی توندی

.کرد ۆته سه ر تا ڵیبان و تۆند ڕه وه کا نی نا وچه ی سوات له پا کستان

زۆربه ی ئه و کچا نه به بێ پۆ شینی جل و به رگی ره سمی بۆ ده وام کرد ن به جل و به رگی ئا سایی

. نا و ما ڵ دچوونه وه مه کتب و له ترسان کتیبه کا نیان له ژێر جله کاندا ده شا رنه وه 

 به گۆته ی مه لا له خۆی،بۆ یه ده ڵی کا تێک که گه وره بووم ده ، هه وی خوێندنی یا سا ته واو که م و

.بچمه نا ودنێای سیا سته وه

،مه لا له ،له کتیبێکی دا له ژیر نا وی *من مه لا له م * که چا پو بڵا وبۆته وه 

.با س له وه ده کا ت که ئه وه ته نیا چێڕۆکی من نییه ! به ڵکوو٦١ ملیون منداڵی تر بێ به شن له ما فی خوێندن

 هه ر له و پێوه ندیه دا* ئه نجیلینا جولی ئه کته ری به نا وبا نگی سێنما 

 یا رمه تیکی به بڕی ٢٠٠هه زار دۆلار ده بخشیته* سندووقی مه لا له *بۆ ٤٠ قۆتا بی کچ

 ئه کته ری به نا وبا نگی هالێوود شا دما نی خۆی ده ربڕی بۆ ئه وه ی که ئه و

. ٤٠ قوتا بیه کچه پا کستا نیا نه ش ها توونته نا وڕیزی ٤٠ ملیون قوتا بی کچی جیها نه وه

سه رکه وتووی له پڕۆسه ی خویندن مه لا له ی گه یا نده نه ته وه یکگرتوه کا نی جیها ن و له با نگهێشتیک

. دا له ١٣ ی جۆ زه ردا نی ئه مسا ڵ ڕۆژیکیان به نا وی *مه لا له *وه دیار ی کرد
ئا زا یه تی و بویری مه لا له ڕه نگدانه وه یکی بی وێنه ی هه بوو و چوونکه هه ڵ گری دروشمیکی جوان و پا کی

دنیا ی منا ڵا نی پیی بوو منا ڵا نیک که بێ به ش بوون له هه موو ما فه کا نی خۆیان

.هه ر ئه و دروشم و هه ده فه ی کردییه هه ڵبژیردراوی خه ڵاتی نوبێل له پێنا و ئاشته وا ی

مه لا له ،گویی به هیچ کا م له هه ڕه شه و گوڕه شه کا نی ئێسلا میه توند ڕه وتیرۆریستان نه دا

وبه رده وام  بوو له سه ر هه ده ف وئا ما نجه که ی خۆی  که

...ئاواتی زۆربه ی کچا نی پا کستان و وڵا تانی دوا که وتوو و ژیر ده سته ی ئێسلام وگرووپه توند ره وه کا نن

به ختیار.د 

. ڕۆژی ١٠ ئوکتۆبه ر ١٨ی رەزبەره رۆژی جێها نی به ره نگاری بوونه وه دژ به ئیعدام  

... وێنه ی خۆ پێشا نده رانی دژ به سزا ی ئێعدام له ئێران

 

 

. ڕۆژی ١٠ ئوکتۆبه ر ١٨ی رەزبەره رۆژی جێها نی به ره نگاری بوونه وه دژ به ئیعدام   

ڕۆژیک که ڕیکخراوی یه کگرتووی جێها نی دژ به ئیعدام ڕیکخراوی لێبووردن،و هه ر وه ها وه ڵاتا نی ئوروپا ی له

سا ڵی ٢٠٠٢ ی میلادی دا ئه م ڕۆژه یان دیاری کرد دژ به سزای ئیعدام، تا ئیستا سه د و سیی وه ڵات ئه م سزایه یان هه ڵوه شا ندۆته وه ،به ڵا م ئیستا ش

.زیاتر له ٥٠ وه ڵا ت دا سزا ی له سێدا ره دان حووکمیکی یا سا ییه و به ڕیوه ی ده به ن

ئیران یه کیک له و وڵاتانه یه که به شیوه یکی به ر چا و ئه م سزایه ی تیدا به ڕیوه ده چیت. وسا ڵا نه

.به سه دان ها ووه ڵاتی به به رچاوی خه ڵکه وه ئیعدام ده کرین

ئه و سزایه ئه قلیته مه زهبیه کان ،جنسیی و مێرمنداڵان و هێمو سکسویلکه کان ده گریته وه .جیا وا زله چا لا کانی 

.سیا سی و مدنی و بوا ره کا نی تری نیو کۆمه ڵ

.کرده وه یکی زۆر نا مرۆڤا نه یه و جیگه ی خۆیه تی به توندی به رنگاری ئه م سزایه ببێنه وه 

 ب.د 

.ڕێکخراوی لێبوردنی نێو ده وڵه تی ، تورکیای محکووم کرد

ئه ندرٶ گاردنێر" کارناسی کار وبا ری تورکیا له ڕیکخراوی لێبوردنی نێوده وڵه تی له به یاننامه یکدا تورکیای به

پێشیلکردنی مافی ئازادی و گردبوونه وه کان و ئشکنجه له لایه ن کار به ده ستان و به شی ئا سا ێش و پو

.لێس محکووم کرد 

ئه م راپۆرته زیا تر باسی گردبوونه جه ماوه ریه که ی پارکی گزی ده کات, که ده وڵه تی داد و گه شه پێدان

 له پلانی تێکدانی ئه وپارکه و درووست کردنی بازاریکی تجاری گه وره بوو.به له ناو بردنی ئه و پارکه، که

.شوینی  حه وانه وه و سه وزایکی زۆر بوو،و ا ی کرد ناڕه زایتێکی زۆری لیبکه ویته وه
هه ر به وهۆیه شه وه پاریزه رانی ژێنگه و خوێندکاران و به شێکی زۆر له ڕیکخراوه مه ده نیه کان بۆ ماوه

.یکی زۆر گردبوونه وه یکی جه ماوه ریی وفه راوانیان ساز دا 

ئه ندرۆ گاردنێر"،کار ناسی کار وباری تورکیا له ڕیکخراوی لێبوردن با س له بریندار بوونی ٨٠٠٠ که س ده کات   که  به هۆی گازی فرمێسک ڕێژ ولێدان به با تۆم وبه کارهێنانی توند و تێژی له لا یه ن پولێسه وه و کوشتنی

.سێ که سی  لیکه وته وه له ئه نجامی ئه و گردبوونه جه ماوه ریا نه ی پا رکی گزی
ئه و ڕاپۆرته باس له پێشیلکردنی حه قی ئا سایی خۆپیشا نده ران ده کات که به توندی له لا یه ن پولێس و

.حکوومه تی ئا ک پارتییه وه سه رکوت کرا
ئه مه له کاتیک دایه که پارتی داد و گه شه پیدان ده یهه وی وا خۆی نێشا ن بدات که له گه ڵ حکوومه ته

   .دیکتا تور وسه رکووتکه ره کان جێا وازیمان زۆره

Bakhtiyar.d

مطالبات کارگران ایران از دولت حسن روحانی

کانون‌های کارگری برخی مطالبات کارگران از دولت یازدهم را اعلام کردند. "کانون‌ هماهنگی شوراهای اسلامی کار تهران" در نامه‌ای به روحانی نوشته حداقل دستمزد ۴۸۷ هزار تومانی کرامت انسانی خانواده‌های کارگری را زیرسوال برده است

 

هرانا؛ گزارش تفصیلی، آماری نقض حقوق بشر در مرداد ماه ۹۲

خبرگزاری هرانا - در بررسی عملکرد مجموعه گزارشات ارسالی در مرداد ماه سال ۱۳۹۲، خط سیر گزارشات در این ماه، در مجموع شاخص های ۱۳ رسته ذکر شده است.

در بررسی منابع گزارش باید اعلام کرد ۵۳ درصد گزارشات را ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران و ۱۶ درصد دیگر آن را منابع مستقل و ۳۱ درصد را نیز منابع دولتی مستند کردند.

باید اشاره داشت که در طی مرداد ماه ۴۰ زندانی در ایران اعدام شدند، ۲۳۷ نفر از دگر اندیشان بازداشت شدند و ۳۴ نفر نیز از سوی دادگاه انقلاب به ۱۲۰۰ ماه حبس محکوم شدند.

در حوزه کارگری بر اساس بررسی آماری و پیش بینی گزارشات ماه مشابه سال گذشته حداکثر گزارشات ارسالی میتوانست ۴۲ گزارش و حداقل آن  ۲۲ گزارش باشد اما در واقع ۳۲ گزارش دریافت شد، بر این اساس ۳۹ مورد نقض حقوق برای ۱۰۰۱۳۲ نفر به ثبت رسید.

در حوزه اقلیت های مذهبی حداکثر ۲۵ و حداقل ۱۱ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد ۱۵ گزارش دریافت شد که بر این اساس تعداد ۱۳ مورد نقض حقوق برای ۴۳ نفر به ثبت رسید.

در حوزه اقلیت های قومی حداکثر ۱۱ و حداقل ۳ گزارش بود که تعداد گزارشات دریافتی ۶ گزارش بوده است که بر این اساس تعداد ۶ مورد نقض حقوق برای  ۳۴ نفر به ثبت رسید.

در حوزه زندانیان حداکثر ۴۵ و حداقل ۲۱ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد ۶۱ گزارش دریافت شد، بر این اساس تعداد ۸۶ مورد نقض حقوق برای ۱۷۱ نفر به ثبت رسید.

در حوزه اصناف حداکثر ۲۶ و حداقل ۶ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد ۴ گزارش دریافت شد که بر این اساس تعداد ۴ مورد نقض حقوق برای ۲۸۷ نفر به ثبت رسید.

در حوزه اندیشه و بیان حداکثر ۶۰ و حداقل ۳۶ گزارش بود که تعداد گزارشات دریافتی ۲۴ مورد بوده است که بر این اساس تعداد ۲۳ مورد نقض حقوق برای ۱۱۲ نفر به ثبت رسید.

در حوزه فرهنگی حداکثر ۲ و حداقل ۰ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد گزارشات دریافتی ۴ مورد بوده است، که بر این اساس تعداد ۴ مورد نقض حقوق برای  ۲۰۶ نفر به ثبت رسید.

در حوزه زنان حداکثر ۸ و حداقل ۰ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد گزارشات دریافتی ۱ مورد بوده است که بر این اساس تعداد ۰ مورد نقض حقوق برای ۰  نفر به ثبت رسید.

در حوزه کودکان حداکثر ۸ و حداقل ۲ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد گزارشات دریافتی ۱ مورد بوده است که بر این اساس تعداد ۱ مورد نقض حقوق برای ۲۰۰۰ نفر به ثبت رسید.

در حوزه دانشجویان حداکثر ۷ و حداقل ۱ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد گزارشات دریافتی ۵ مورد بوده است، که بر این اساس تعداد ۵ مورد نقض حقوق برای ۱۷ نفر به ثبت رسید.

در حوزه اعدام حداکثر ۳۰ و حداقل ۸ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد گزارشات دریافتی ۱۷ مورد بوده است، که بر این اساس تعداد ۲۰ مورد نقض حقوق برای ۵۰ نفر به ثبت رسید.

در حوزه محیط زیست حداکثر ۶ و حداقل ۴ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد گزارشات دریافتی ۲ مورد بوده است، که بر این اساس تعداد ۴ مورد نقض حقوق برای ۴ نفر به ثبت رسید.

سایر موارد نقض حقوق بشر نیز حداکثر ۷ و حداقل ۳ گزارش مورد پیش بینی بود که تعداد گزارشات دریافتی ۷ مورد بوده است. که بر این اساس تعداد ۲ مورد نقض حقوق برای ۵۰۱ نفر به ثبت رسید.

ارزیابی کلی اخبار نقض حقوق بشر

در مرداد ماه سال ۱۳۹۲ نیز نقض حقوق بشر در ایران، مانند گذشته، در جریان بود به طوری که بنا بر اعلام مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، با اعدام‌های جمعی در زندان‌های اراک، مشهد، ارومیه، کرج، هندیجان و اردبیل، شمار اعدام‌ها در کشور، تنها در یک روز (۳۱ مرداد ماه) به ۲۷ نفر رسید که با توجه به اعدام مخفیانه‌ی ۱۱ نفر در کرج و پنج نفر در ارومیه، احتمال می‌رود اعدام‌های آخرین روز مرداد ماه، بیش از این رقم باشد.

همین‌طور دیوان عالی کشور حکم اعدام علی احمد سلیمان زندانی سیاسی محبوس در زندان مرکزی ارومیه را که پیش‌تر از سوی شعبه‌ی پنجم دادگاه عمومی ارومیه صادر شده بود؛ تائید کرده است.

تایید حکم زهرا پورساعی فرزند حسن و علی ساعی باشسیز فرزند حسن، که در سال نود ویک، توسط شعبه‌ی دوم دادگاه کیفری استان آذربایجان‌ شرقی محاکمه و به اتهام زنای محصن و محصنه به مجازات رجم (سنگسار) محکوم شده بودند، از جانب شعبه‌ی هفتم دیوان عالی کشور هم از دیگر موارد اهم نقض حقوق بشر در ماه گذشته بود. گفتنی ست که پرونده‌ی این دو تن پس از اعتراض وکلای متهمین به دادنامه‌ی صادره به شعبه‌ی هفتم دیوان عالی کشور به ریاست مرتضی فاضل و عزیزالله رزاقی (مستشار) ارجاع شده بود که پس از رسیدگی و بررسی اعتراض متهمین و وکلای آن‌ها، دیوان اعتراض را وارد ندانسته و مبادرت به صدور حکم کرده است.

به علاوه، ابوالفضل رجبی، جوان ۲۰ ساله‌ی اهل میانه که در دهم مرداد ماه سال جاری توسط ماموران کلانتری ۱۳ میانه به اتهام سرقت چند دستگاه موتور سیکلت بازداشت شده بود، پس از سه روز بازداشت در محل کلانتری به طرز مشکوکی جان باخت. مسئولان علت مرگ وی را خودکشی اعلام کرده‌اند اما این در حالیست که پدر وی در خصوص آخرین ملاقات با فرزندش می گوید: "من شنبه او را دیدم سالم بود، مشکلی نداشت. یکشنبه که به کلانتری رفتم به من گفتند که او خودش را کشته است."

از سوی دیگر، در مرداد ماه صدها نفر از شهروندان ساکن زنجان در اعتراض به وضعیت آلایندگی کارخانجات سرب و روی اطراف شهر زنجان، به خصوص شرکت سرب و روی واقع در ۱۵ کیلومتری این شهر، مقابل دفتر نماینده‌ی ولی فقیه در استان و هم چنین استانداری زنجانتجمع اعتراض آمیز بر پا کردند و خواستار تعطیلی یا انتقال این کارخانه به محل پیش بینی شدند. این در حالی بود که پس از گذشت کمتر از یک هفته، ممانعت نیروهای امنیتی در سبزه میدان (مرکز شهر) زنجان، مانع از برگزاری دومین تجمع اعتراضی در این خصوص شد تا جایی که نیروهای لباس شخصی حاضر در محل هم  اقدام به فیلم برداری از معترضین نمودند.

این اعتراضات که دامنه‌ی وسیعی یافت و در نهایت به تعطیلی کارخانه در تاریخ ۲۳ مردادماه منجر شد، اعتراض کارگرانی را در پی داشت که شغلشان تهدید شده است و ایشان نیز در مقابل ساختمان استانداری زنجان تجمع کردند.

در  پایان این بخش نیز به محرومیت از تحصیل که یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که کودکان با آن روبه‌رو می‌شوند، اشاره می‌شود: به گفته‌ی باقرزاده رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، سالانه ۲۰ هزار دانش‌آموز از تحصیل باز می‌مانند که بخش عمده‌ی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در حاشیه‌ی شهر‌ها زندگی می‌کنند. این گزارش می‌افزاید که دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در پایتخت نیز، از این قاعده مستثنی نیستند و در حاشیه‌ی شهر با خانواده‌ای آسیب‌دیده زندگی می‌کنند که خانواده به آن‌ها اجازه ورود به مدرسه را نمی‌دهد.

توجهات ویژه

برخی از گزارشات منتشر شده در حوزه‌ی حقوق بشر، ماهانه با اقبال مناسب و توجه ویژه‌ای از سوی رسانه‌ها و افکار عمومی مواجه می‌شوند. این در حالیست که تفاوت چندانی میان چنین گزارش‌هایی با دیگر موارد نقض حقوق بشر وجود ندارد و چه بسا که حتی حجم کمتری از نقض حقوق بشر ار نیز شامل شوند.

برگزاری دادگاه فائزه هاشمی، دختر اکبر هاشمی رفسنجانی، در شعبه‌ی ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی که در نهایت منجر به تبرئه‌ی وی از اتهام اخلال در نظم زندان شد، از جمله موارد فوق الذکر است. فائزه هاشمی، دی ماه سال گذشته و در حالی که در زندان اوین دوران حبس خود را می گذراند به اخلال در نظم زندان متهم شده بود.

هم‌چنین دکتر صادق زببا کلام، استاد دانشگاه و از تحلیلگران سیاسی کشور، بنا به دستور حراست صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، از ورود به این "رسانه‌ی ملی" ممنوع شده است.

علاوه بر این موارد بازداشت بیش از ۲۰۰ تن از شهروندان توسط پلیس امنیت تهران، که در سالن "آمفی همایش مهر آفرینش" جهت شرکت در کنسرت یک گروه موسیقی راک به نام "Dawn of Rage" گرد هم آمده بودند به همراه اعضای این گروه، از جمله خبرهایی بود که با اقبال نسبتاً مناسبی از سوی افکار عمومی روبه رو شد.

نایب‌رئیس امور بانوان فدراسیون فوتبال ایران هم اعلام کرد که طنین نراقی بازیکن تیم ملی زنان ایران را به خاطر مصاحبه‌هایش علیه فدراسیون، با محرومیت مواجه کرده است. بر اساس این خبر کمیته‌ی انضباطی فدراسیون فوتبال، طنین نراقی را به مدت سه ماه از حضور در مسابقات محروم کرده و ۲۰۰ هزار تومان هم جریمه‌ی نقدی برای او در نظر گرفته. نراقی در واکنش به این حکم گفته است شاید فوتبال را کنار بگذارد زیرا توان پرداخت چنین جریمه‌ای را ندارد و خودش را هم سزاوار این حکم نمی‌داند.

رد صلاحیت نینا سیاهکالی مرادی، منتخب شورای شهر قزوین پس از اعلام رسمی نتیجه‌ی انتخابات از سوی هیات نظارت قزوین به علت عدم رعایت شئونات اسلامی نیز از دیگر گزارشاتی ست که می‌توان در این بخش دسته بندی کرد. مسئولان پوسترهای تبلیغاتی این جوان ۲۷ ساله را بهانه‌ای برای رد صلاحیت وی دانسته‌اند.

کم توجهی به اخبار نقض حقوق بشر

در این بخش به گزارش‌هایی پرداخته می شود که در مقایسه با سایر اخبار مشابه کمتر مورد توجه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفتند. عدم استقبال رسانه‌ها و شبکه های اجتماعی به برخی گزارش‌ها در حوزه‌ی حقوق بشر و رفتار گزینشی آن‌ها، می‌تواند علل مختلفی منجمله پیروی از نوعی سیاست گذاری خاص در عرصه‌ی رسانه و همین‌طور سلایق مردم و مشکلات فرهنگی-آموزشی جامعه را شامل شود که به نظر می رسد این مهم عموماً با رفتار طبقه‌ی حاکم موازی باشد.

جا دارد که به عنوان اولین مورد، از خودسوزی یکی دیگر از پیروان یارسان (اهل حق)، به نام محمد قنبری، که در مقابل مجلس شورای اسلامی دست به خودسوزی زد و جان‌سپرد، یاد شود. این جوان ۲۲ ساله‌ی اهل قزوین، در ادامه‌ی خودسوزی دو نفر از پیروان یارسان در برابر فرمانداری همدان در تاریخ ۱۱ و ۱۵ خردادماه، و در ادامه‌ی اعتراض به بی‌توجهی حکومت به مشکلات پیروان این دین، در برابر مجلس شورای اسلامی خود را به آتش کشید.

محکومیت سنگین یک نوکیش مسیحی، از سوی دادگاه انقلاب نیز، یکی دیگر از این موارد است: مصطفی (محمدهادی) بردبار، شهروند نوکیش مسیحی از سوی شعبه‌ی ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی پیرعباسی، به اتهام "تبانی و اجتماع و شرکت در جلسات کلیسای خانگی"  به ۱۰ سال حبس تعزیری محکوم شد. وی که متولد سال ۱۳۶۵ است، پس از مراجعه‌ی ماموران امنیتی لباس شخصی به محل گردهمایی جمعی از نوکیشان مسیحی در تاریخ پنج‌شنبه ۷ دی ماه ۱۳۹۱ که به مناسبت فرا رسیدن کریسمس و سال نو میلادی گرد هم آمده بودند، بازداشت شد.

مضاف بر این، احمد تمویی، زندانی سیاسی محبوس در زندان مرکزی ارومیه به دلیل امتناع از حضور در دفتر حفاظت زندان مورد ضرب و شتم شدید قرار گرفته و به سلول انفرادی منتقل شد. این زندانی سیاسی روز گذشته به دفتر حفاظت زندان احضار شده بود که به دلیل توهین و تهدید زندانیان در این محل، نامبرده از رفتن به آنجا امتناع نموده و بر همین اساس از سوی پاسداران بند به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفت و سپس به سلول‌های انفرادی این زندان منتقل شد. در جریان ضرب و شتم این زندانی سیاسی بینی وی شکسته شده و یکی از چشم‌هایش نیز به شدت آسیب دیده است. گفته می شود ماموران با استفاده از باتوم اقدام به ضرب و شتم وی نمودند.

هم‌چنین نعمت‌الله بهروزی، رئیس دادگستری شهرستان آبادان نیز از صدور حکم قطع ید برای یک متهم به سرقت در این شهرستان خبر داد. وی در تشریح این خبر مدعی شده است که به دنبال شکایت عده‌ای از شهروندان مبنی بر سرقت طلاجات، وجه نقد و کارت‌های اعتباری بانکی؛ دستور قضایی برای شناسایی سارقان صادر و در ‌‌نهایت سرکرده‌ی این باند از طریق دوربین‌های مداربسته شناسایی شد.

در مرداد ماه چندین زندانی سیاسی- عقیدتی منجمله محمد علی طاهری، حسین رونقی ملکی، ابوالفضل عابدینی و اعضای شورای مرکزی ینی گاموح به نام‌های محمود فضلی، آیت مهرعلی بیگلو، لطیف حسنی، بهبود قلی‌زاده و شهرام رادمهر نیز دست به اعتصاب غذا زدند. اکثر این زندانیان، در پی تداوم اعتصاب غذا، وضعیت جسمی وخیمی پیدا کردند. آیت الله بیات زنجانی نیز خواستار توقف اعتصاب غذای ۵ تن از اعضای شورای مرکزی ینی گاموح، شد.

در پی اعتراض جمعی به سخنان علی‎محمد بزرگواری، نماینده‌ی کهکیلویه و بهمئی در مجلس شورای اسلامی و از نمایندگان عضو جبهه‌ی پایداری که  به قوم "لُر" توهین نموده و از واژه‌ی "چماق لُری" در سخنان خود استفاده کرده بود هم، ۱۵ نفر بازداشت شدند که از بین ایشان رضا اکوانیان و طاهر اکوانیان هم‌چنان در بازداشت به سر می‌برند. گفتنی ست که تعدادی از شهروندان با برپایی تجمعی در مقابل مجلس، به سخنان توهین آمیز این نماینده اعتراض نمودند.

یک گزارش مثبت

جاوید هوتن کیان وکیل سکینه محمدی آشتیانی،  پس از ۳ سال زندان صبح روز دوشنبه ۲۸ مرداد ماه از زندان مرکزی تبریز آزاد شد. این وکیل دادگستری در تاریخ ۱۸ مهر ماه ۱۳۸۹ در هنگام مصاحبه با دو روزنامه نگار آلمانی در مورد پرونده‌ی موکل خود که به سنگسار محکوم شده بود بازداشت شد و از آن زمان تا زمان آزادی اش را، بدون حتی یک روز مرخصی در زندان به سر برد.

برخی مستندات حقوقی و قانونی برای موارد گزارش مرداد ماه

در این قسمت تلاش شده است، برخی از گزارش های نقض حقوق بشر ماه گذشته که در بخش های قبلی نیز به آن‌ها اشاره شد، از لحاظ حقوقی و به اختصار مورد بررسی واقع شود.

ابوالفضل رجبی در حالی ۷۲ ساعت در بازداشتگاه کلانتری ۱۳ میانه نگهداری شده است که برابر با مقرراتی چون ماده‌ی ۳۳ و ۳۷ قانون آئین دادرسی کیفری می‌بایست قرار بازداشت موقت توسط قاضی دادگاه صادر و به تأیید رئیس حوزه‌ی قضائی محل یا معاون وی رسیده باشد و کلیه‌ی قرارهای بازداشت موقت باید مستدل و موجه بوده و مستند قانونی و دلایل آن و حق اعتراض متهم در متن قرار ذکر شود. هم چنین طبق اصل سی و دو قانون اساسی هیچ‌کس را نمی‌توان دستگیر کرد مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می‌کند. در صورت بازداشت‌، موضوع اتهام‌ باید با ذکر دلایل بلافاصله کتبا به متهم ابلاغ و تفهیم شود و حداکثر ظرف مدت بیست و چهار ساعت پرونده مقدماتی به مراجع‌ صالحه قضائی ارسال و مقدمات محاکمه‌، در اسرع وقت فراهم‌ گردد. این اصل هم‌چنین تاکید می‌کند که متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می‌شود.

در این ماه همان طور که اشاره شد با صدور احکام سنگین در خصوص اقلیت های مذهبی منجمله مسیحیان مواجه بودیم که طبق ماده‌ی ۱۸ اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر و ماده‌ی ۱۸ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، نقض حقوق اقلیت های مذهبی محسوب می شود. مقاوله نامه‌های مورد اشاره بیان می دارند که هر شخصی حق دارد از آزادی دین و تغییر دین یا اعتقاد و همچنین آزادی اظهار آن بطور فردی یا جمعی و به طورعلنی یا در خفا برخوردار باشد. همینطور بند ۱ ماده‌ی ۱ اعلامیه‌ی مربوط به اشخاص متعلق به اقلیت‌های ملی یا قومی، دینی و زبانی نیز از موجودیت و هویت ملی، قومی، فرهنگی، دینی و زبانی اقلیت‌ها در سرزمین‌های خود حمایت و ایجاد شرایط را برای ارتقای این هویت مهم قلمداد می‌کند.

در رابطه با تعدد اجرای احکام اعدام توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران، ماده‌ی ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر و بند ۱ ماده‌ی ۶ اعلامیه حقوق مدنی-سیاسی، هشدار می‌دهند که حق زندگی، از حقوق ذاتی هر انسان به حساب می‌آید و این حق بایستی به موجب قانون نیز حمایت شود. بند ۲ ماده‌ی ۱ دومین پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق سیاسی و مدنی به منظور الغای مجازات مرگ هم اقدامات لازم را در جهت منسوخ کردن مجازات مرگ در قلمرو قضائی را، به کشورها گوشزد می‌کند.

در زمینه‌ی محرومیت کودکان از تحصیل هم که تبعات غیر قابل جبرانی از قبیل اجبار  به اشتغال، اعتیاد، بیکاری و بزهکاری را برای کودک و جامعه به دنبال دارد، اصل سی ام قانون اساسی دولت را موظف کرده است تا امکان آموزش و پرورش رایگان را برای همگان تا پایان دوره‌ی متوسطه فراهم آورد. ماده‌ی ۲۸ پیمان نامه‌ی جهانی حقوق کودک (مصوب سال ۱۳۷۲ جمهوری اسلامی ایران ) نیز آموزش و تحصیل را حق همه کودکان می داند.

بێ دەنگی رۆژهەڵات

به ختیار ده روێشی

ئه م ما وه یه زۆر به ی مێدیا و ڕا گه یاندراوه كان به گشتی با سیان له ما نگرتوا نی با كوور ده كرد .هه موو پیكه وه یەك ده نگ و به ڕۆحێكی نێشتمانیه وه ها ودەرد و خه مخۆ ربوون بۆ ها و نێشتمانیانمان له با كوور. به ڵا م له گه ڵ ئەوه شدا ئەم مانگرتنه كه زیا تر له دوو ما نگه بەرده وا م بوو جگه له كوورده كانی ده ره وه یا دا‌نێشتوا نی هە ندەران، له ڕۆ ژ هه ڵا ت دووباره  بی ده نگی له و په ڕی خۆی دا بوو. ئا سا یی یه بۆ كورده كا نی ڕۆ ژ هه ڵا ت له ده ره وه كه هه ر جۆره چا لا كیك بكه ن چو نكه به ربه ستێكی زۆ ر جیدی نیه بۆ به رگری کردنیان له هه ر جۆره چالاکییەک،ئا شكرا یه بۆ زۆربه زۆری ئه و خه ڵكه كه له نا و خۆ ی كووردستان ده ژین ،ئیمه ڕوژ نیه كه ئا گاداری كووشتن و بڕین و له سێداره دا نی ئه و خه ڵكه مان نه بێن. .

ئه مه ڕۆژیك ودوان نییه به ڵكوو چه ندین ساڵه ئیمه شا هیدی ئه و زووڵم و سته مین له كوردستان .

به ڵام ئیمه به هه موو توانامانه وه نه مان توانیوه كارێكی ئیجابی و درووست بكەین بۆ ئه و خه ڵكه كه وه ڵام ده ری ئێش و ئا زاره كانیان بێت..

نكۆڵی له وه نا كرێت كه كار نه كرا بێت، به ڵام به ئه ندا زه ی پێوێست نه بووه. زۆر جا ر به هه موو توانای ئوپۆزسیونه وه  نەتوانراوه تا ئسیر گۆزار بێت له سه ر هه ڵوه شا نه وه ی حووكمی له سیداره دانی

هاو نێشتمانیكی كووردمان. ئه مه ته نانه ت بۆ منێش جیگه پرسیاره كه ئا یا به ڕاستی بۆ ئو پۆزسیۆنی رۆژ هه ڵات ناتوانی یه ك ده نگ بێت، بۆ زۆر ڕوداو و هەڵوێستەی سیاسی كەپێوه ندی به خه ڵك و نێشتمانه وه هەبێت.؟

ئه سا س ئه وه یه كه له مه ودوا ئیمه چی بكه ین یا چیما ن پیی ده كری بۆ دا ها تووی وڵا ته كمان و خه ڵكه كه مان . لەم كا ته له با رو گونجاوه دا كه له به شه كا نی تری كوردستان له ڕا په ڕین دان، ده رفه تی وا كه من بۆ وه ده نگ هاتنی ئێمه ی كوورد له پیناو به دیهێنانی ئا مانجه كانماندا..

ده بوو ئیمه ئه م هەلانه بگوازینه وه و بەباشی کەڵکیان لێ وه رگرین .چونکه با شترین کاتن بۆڕاکێشانی بیر و ڕا ی جەماوه رو و هه لێکی گۆنجاون بۆ ڕیک خستنی خه ڵک له ناوخۆی ڕۆژهەڵات

ماوەیەك له مه پیش ئاگاداربووین كه كۆ مه ڵیك له چا لا كوا نا ن و ڕۆژنا مه نووسانی كورد با گه وازیان كرد له خه ڵكی رۆژهه ڵا تی كوردستان کە 27 ی خه زه ڵ وه ر بكه ینه ڕۆژی به رخودان له ڕۆژ هه ڵاتی كوردستان) زیا تر بۆ گیراوانی مه حكووم به ئیعدا م له ئیرا ن، داوای ما نگرتنیا ن كرد له خه ڵكی رۆژهه ڵاتکرد و کە به ده نگیا نه وه بین، زۆر دڵ خۆش بووین كه له م هه لو مه رجه دا خه ڵكی به شه كا نی تری كوردستان له سه رهه ڵدا ن دان، ئه وا نێش هاوده ردی ده كه ن له گه ڵ خۆشك و برا كا نیان له با كوورو و ه ده نگ دین بۆ وه ستا نی سزای له سیدا ره دا نی كوڕەكا نیان. .

رزگارکردنیان له ده ستی چه په ڵی كۆ ماری ئیسلا می .

ئه مه ئه ركیكی پیرۆزبوو كه ئه و به ڕیزا نه وه پێی هەستان جێگه ی ده ست خۆشیه .

لێ هیچ بەدەمەوە هاتنێک بۆ ئەم داواکارییە رەوایە لەناو رۆژهەڵاتی کوردستاندا بەدی نەکرا.

دەبێ ئێمە بپرسین لەکاتێدا کە ئەم داواکارییە داواکارییەکی رە وا بوو بۆچی خە ڵکی وڵات بە دەمییەوە نەچوون و بێ دەنگ بوون ؟

به رای من بی ده نگی كورده كانی ڕۆژ هه ڵا ت بۆ چه ند هۆ كا ر ده گه ڕێته وه..

١-  ئمه دروسته كه ئیمكا نا تیكی زۆری ڕا گه یاندنمان له به ر ده ست دا یه و به گشتی له ده ره وه ی كوردستان ده ستمان وا ڵا یه، بۆ هه مو چا لا كیك ده توا نێن به و په ڕی توا نا كار بكه ین ، بۆ شڕۆڤه و با سی مەسا ئیلی ڕۆژو جه خت بکەینه سه ر هه موو جۆ ره با بتیك و لێكدانەوەی خۆ مانی بۆ بکه ین. به ڵا م ئا یا بۆ كوورده كانی ڕۆژ هه ڵا ت له نا و خۆ ئه م دەرفەتانە لەئارادان .؟  ئایا ده توانن هاو خه با ت بن و شا ن به شا نی ئیمه كا ر بۆ وه دێهینا نی هه ده فیك یا ئا ما نجیك بكه ن كه لەخزمەتی وڵاتدابێت و هاوڵاتیەکانیدا بێت، بە ئاراستەی مافەکانیان.

٢- نه بوونی ئیمكا ناتێكی ستانداردی ئیعلا می له نا وخۆ بۆ هه ڵینجا ن و وه ده ست هێنانی زا نیا ری له مەڕ یه كخستن و هه و ته را زی له گه ڵ هێزی ده ره وه ،.نه بوونی هه ڵویستی هێزی ده ره وه له ڕا گه یا ندن ویه ك  نەبوون له سه ر یەك خواست…ئه ما نه كێشه كا نمان گه و ره تر ده كات و ڕیگا كه ڕۆژ به ڕۆژ دورتر ده كا ته وه له ئا ما نجه كا نمان..

سه رنجیكی تر ئه وه یه گریمان ئێمه ئه و كارانەمان به درووستی بەڕێوه چوو، ده مینێته وه سه ر ئه وه ی كه به چ شێوەیەك بخریته به ر ده ستی كورده كا نی ڕۆ ژهه ڵا ت.

هه موومان له سا نسۆری ئیران بۆ گیانی مێدیا و تۆ ڕه كۆ مه ڵا یتیه كا ن ئا گا دارین، ئەمەش وا ده كات ئه گه ر تۆ هەرچەند زیا تر هه وڵ بدەیت ئه وا نیش توند تر ده جو ڵینه وه،

دژ كردەوەیان زیاتر ده بێت بۆ ئەم كارە، ده بینی كه له وه ش دا هیچ نه ما وه بۆوه ده نگ ها تن و پشتیوانی له با نگەوازكردن.

مه به ست ئه وه نیه كه دوای نه سڵیك هیچ نه كرا بێت ، بەڵکو گرنگترین كار كه نه كراوه دوای 32 ساڵ ڕوحی پێكه وه بوون پیكه وه كار كردنه ته نیا بوونی یه ك ریزی دەبێته هۆی ئه م بێ ده نگیا نه.

له كۆمەڵگایەكی پڕ له زوڵم و زۆری و بی ده ره تان و هه ژا ری له نیو چینه جیا وازه كا ندا، زۆرینه ی خه ڵك هه ر ئەوەنده یان پێ ده كرێ كه هه ر له بیری بژیوی ژیانیان دا بن .

ده سته یكی تر چا وه ڕی لا چوونی گه ما روكان و پاره پیدا كردن و ئه وەشی كه بیر و هزری خۆ پیی گەیا ند و سەرقاڵی خویندن و ئا ینده ی خۆیانن، كەم وایه بیر لەدەرفەت بكەنەوه..

دەمێنیتەوه سه ر ئەوانەی كەهەستی نەتەوایەتی و نیشتمان پەروەریان تێدا یه ، و دڵیان بۆ ئازادی وڵاتەكەیان لێ دەدات ئەوا نیش نەك بڵێی بێ مبا لا تن به نسبه ت ئه م چەشنه بانگەوازە، یان ئا ڵوگۆڕی ئەم رووداوا نه له ده و روبه ریان. هەموو ترسە لەو وەحشه تەی زیندانەکان و ئه شكەنجه و بێ حوورمه تیە بە شەخسیه تی ئینسان، له ناو چا ڵه ڕەشه کانی و ڵا تی سێداره.

ئەمانەن که دەبنه هۆی به ده نگەوە نەهاتن، ڕۆژ له گه ڵ ڕۆژێش داخوازیەكا نی خەڵك لەڕۆژهەڵات زیاتر دەكات بۆ بێستن.